ایران پرداخت غرامت به بریتانیا را بررسی می‌کند

آذرماه ۱۳۹۰ گروهی که خود را دانشجویان بسیجی معرفی می‌کردند با حمله به دفتر نمایندگی بریتانیا در تهران به اشیاء و ساختمان سفارت خسارت سنگینی وارد آوردند. در پی این حادثه روابط دیپلماتیک میان تهران و لندن قطع شد. بسیاری از مقام‌های ارشد ایران این حرکت را به "افراد خودسر" نسبت داده و آن را محکوم کرده‌اند.

جواد تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه ایران به نشریه "گاردین" گفت که برای از سرگیری رابطه میان دو کشور مذاکرات گسترده‌ای در جریان است، اما تاریخی برای رسیدن به توافق نهایی تعیین نشده است.

موضع‌گیری خامنه‌ای با ۹ ماه تاخیر

به گزارش روز دوشنبه (۱۹ مه/ ۲۹ اردیبهشت) خبرگزاری دولتی ایرنا، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه به نشریه بریتانیایی گفته که عذرخواهی بابت حمله به سفارت "مدنظر" جمهوری اسلامی نیست.

تخت‌روانچی در ادامه افزوده است: «با این وجود، ما با دولت انگلیس قطعا در مورد آنچه اتفاق افتاد، در حال همکاری هستیم و امکان دارد پرداخت خسارت بخشی از این مذاکرات باشد.»

معاون وزیر خارجه خاطر نشان کرد که "مسائل مختلفی در گذشته اتفاق افتاده که بابت هیچ یک، از ما عذرخواهی نشده است."

ظاهرا اشاره او به مواردی نظیر حمله به دفترهای نمایندگی ایران در بریتانیا است که توسط مخالفان جمهوری اسلامی و معترضان انجام شده.

این در حالی است که مقام‌های وزارت خارجه بریتانیا معتقدند حمله به سفارت این کشور به وسیله بخش‌هایی از حکومت جمهوری اسلامی برنامه‌ریزی و از طریق نیروهای بسیج که نهادی شبه نظامی و حکومتی است به اجرا درآمده است.

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای ۹ ماه پس از ورود بسیجیان به سفارت بریتانیا، که مطابق تصویرهای منتشر شده در حضور نیروهای انتظامی انجام شد، برای نخستین بار از این اقدام انتقاد کرد.

بر اساس آنچه مرداد ماه ۱۳۹۱ در صفحه توییتر دفتر نشر آثار خامنه‌ای منتشر شد او در عین حال گفته است که در جریان حمله به سفارت بریتانیا "احساسات جوانان درست بود."

اختلاف نظر مسئولان درباره حله به سفارت

چند روز پس از هجوم به سفارت بریتانیا در تهران، وزیر خارجه وقت، علی‌اکبر صالحی این اقدام را "اشتباه" و "نابه‌جا" خواند و به خاطر آن ابراز تاسف کرد.

به رغم مخالفت بسیاری از مقام‌های رسمی از حمله به سفارت بریتانیا، برخی از شخصیت‌های شاخص اصولگرایان، مانند علی لاریجانی، رئیس مجلس و علاء‌الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تلویحا از این کار استقبال کرده‌اند.

اظهارات و گزارش‌های ضد و نقیض در باره اعتراف برخی از حمله‌کنندگان به "بازی خوردن" یا "تحریک شدن"، حاکی است که ظاهرا میان رهبران جمهوری اسلامی در مورد این واقعه اتفاق نظر وجود نداشته است.

شماری از رسانه‌های خارجی یکی از برنامه‌ریزان پشت پرده این ماجرا را قاسم سلیمانی، فرمانده واحد برون مرزی سپاه پاسداران معرفی می‌کنند.

پیش از این حمله، مجلس شورای اسلامی با تصویب طرحی و در واکنش به تحریم بانک مرکزی توسط بریتانیا دولت را موظف کرده بود سطح روابط سیاسی میان دو کشور را از سفیر به حد کاردار تنزل دهد.

اختلاف‌همچنان برطرف نشده

حمله به دفتر نمایندگی بریتانیا موجی از اعتراض بین‌المللی علیه حکومت جمهوری اسلامی را در پی داشت و شورای امنیت سازمان ملل نیز این اقدام را محکوم کرد.

خروج دیپلمات‌های بریتانیایی از تهران و بسته شدن دفترهای نمایندگی ایران در بریتانیا برای بیش از سه سال مناسبات سیاسی مستقیم میان دو کشور را به کلی مختل کرد.

تلاش تهران برای عادی‌سازی رابطه با لندن با روی کار آمدن دولت حسن روحانی، که تنش‌زدایی با غرب را یکی از محورهای سیاست‌خارجی خود اعلام کرده، وارد مرحله جدیدی شده است.

به گفته تخت‌روانچی گفت‌وگوهای دوجانیه میان دیپلمات‌های دو کشور به طور جدی در دستور کار قرار دارد و احتمال دست یافتن به توافق تا پایان سال جاری میلادی منتفی نیست.

سایمون گس، مدیرکل سیاسی وزارت امور ‌خارجه بریتانیا و سفیر پیشین این کشور در ایران، هشتم اردیبهشت به تهران سفر کرد تا درباره موضوع‌های مورد مناقشه میان دو کشور با مقام‌های ایرانی گفتگو کند.

معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه به "گاردین" گفت که در این سفر "در خصوص برخی موضوعات توافق شد و در زمینه برخی موضوعات هم توافق صورت نگرفت."

گفت‌وگوهای آشکار و پنهان تهران و لندن تا کنون به معرفی "کاردار غیر مقیم" از سوی دو کشور منجر شده، اما ظاهرا هنوز موانع بسیاری بر سر راه بازگشایی دوباره سفارت‌خانه‌ها وجود دارد.

در کنار پرداخت غرامت از سوی ایران، که تخت‌روانچی توافق بر سر آن را ممکن ارزیابی کرده، بریتانیا خواهان تضمین‌هایی است که مانع از تکرار چنین حوادثی باشد.