رئیس‌جمهور مصر ژنرال طنطاوی را بازنشسته کرد

محمد مرسی٬ رئیس‌جمهور اسلام‌گرای مصر روز گذشته (یک‌شنبه ۱۲ اوت) در اقدامی که انقلابی خوانده شده دستور بازنشستگی فیلد مارشال حسین طنطاوی٬ وزیر دفاع را صادر کرد.

ژنرال طنطاوی پس از سرنگونی حسنی مبارک، تا پس از برگزاری انتخابات و انتقال قدرت به رئیس‌جمهور، بیش از یک سال مسئولیت اداره امور و سکان قدرت را در دست داشت.

محمد مرسی٬ رئیس‌جمهور منتخت حزب اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین٬ عبدال‌فتاح السیسی را به جانشینی طنطاوی برگزید. طنطاوی که ریاست شورای عالی ارتش مصر را نیز عهده‌دار بود برای دو دهه همچنین وزارت دفاع حسنی مبارک را بر عهده داشت. وی پس از مبارک تا ۳۰ ژوئن سال جاری پس از یک دوره گذار سیاسی در مصر که به انتخابات و ریاست‌جمهوری مرسی انجامید٬ کشور را اداره کرد.

به گزارش تلویزیون دولتی مصر، مرسی روز گذشته همچنین ژنرال سامی عنان٬ رییس ستاد ارت٬ را نیز بازنشسته کرد. همچنین به گفته یاسر علی٬ سخنگوی مرسی٬ متمم قانون اساسی این کشور که اختیارات گسترده‌ای را به نظامیان مصر می‌داد، از سوی محمد مرسی لغو شده است.

مرسی قانون اساسی موقت مصر را به شیوه‌ای اصلاح کرده که امکان برعهده گرفتن نقش در زمینه سیاست‌گذاری‌های عمومی٬ بودجه و قانون گذاری از سوی ارتش محدود می‌شود. همچنین نقش ارتش در تنظیم قانون اساسی دایمی بر این اساس کمرنگ خواهد شد.

این اقدامات درست یک هفته پس از آن انجام می‌گیرد که ارتش مصر به تلافی حمله تروریستی اسلام‌گرایان به مرزبانان مصری در شبه جزیره سینا دست به حملاتی مرگبار در این شبه‌جزیره زد. طی حملات ارتش ۲۰ اسلام‌گرا کشته شدند.

خبرنگار شبکه خبری سی ان ان در مصر گفت که نخست‌وزیر مصر بیان داشته که این اقدامات امری یک‌باره نبوده و در کابینه درباره آن بحث شده است.

بنا بر این گزارش ارتش هنوز واکنشی نشان نداده است. ولی در این میان دو پرسش اساسی مطرح می‌شود٬ اول این‌که اگر قرار بود طنطاوی سریعاْ بازنشسته اعلام شود چرا وی برای این مدت بسیار کوتاه به وزارت منصوب شد. دیگر این‌که چرا این اقدامات هم‌زمان با درگیری‌های ارتش با اسلام‌گرایان شبه‌جزیره سینا انجام شده است. خبرنگار سی ان ان گفت که مصر در "شوک" به‌سر می‌برد.

انتخاب دومین معاون رئیس‌جمهور تاریخ مصر

به گزارش خبرگزاری فرانسه، روز گذشته به طنطاوی و سامی عنان مدال "عالی‌ترین گردن‌آویز نیل"٬ که معتبرترین جایزه مصر است٬ اهدا شد. در پی آن مرسی این دو امیر ارتش را به عنوان مشاوران خود برگزید.

بنا بر گزارش‌ها مرسی خود در سخنانی که شامگاه گذشته از شبکه‌های مختلف خبری پخش شد گفت: «من در تصمیمات جدید خود قصد نداشته‌ام کسی را به حاشیه برانم یا به کسی ستم کنم، به هیچ وجه، بلکه من از همه قدردانی می‌کنم و با این حال ما با هم به اهداف آینده می‌نگریم.»

مرسی همچنین روز گذشته تصمیم گرفت تا معاونی برای خود منصوب کند. به گزارش خبرگزاری مصر "منا"٬ وی قاضی محمود مکی را به عنوان معاون خود برگزید. این شخص دومین معاون رئیس‌جمهور مصر در ۳۰ سال گذشته است.

اولین رئیس‌جمهوری که برای خود معاون برگزید مبارک بود اما وی تنها چندی پیش از آن‌که مجبور به کناره‌گیری از قدرت در فوریه ۲۰۱۱ شود رئیس سازمان امنیت خود٬ عمر سلیمان را به عنوان معاون خود برگزید.

این اقدام مبارک در حالی انجام گرفت که وی پیش از آن برای سه دهه از انتخاب یک جانشین محتمل برای خود سر باز زده بود.

عمر سلیمان روز پنج‌شنبه (۲۹ تیر/ ۱۹ ژوئیه) در آمریکا در گذشت. یکی از آخرین مسئولیت‌های سلیمان اعلام خبر کناره‌گیری حسنی مبارک از قدرت بود.

عزل و نصب‌های پیشین و ادامه درگیری‌های سینا

تصمیمات روز گذشته مرسی یکی از آخرین اقدامات وی از زمان حمله مرگبار به شبه‌جزیره سینا٬ در پنجم ماه اوت٬ محسوب می‌شود. چهارشنبه گذشته وی مراد موافی، رئیس سازمان امنیت این کشور، عبدالوهاب مبروک، فرماندار منطقه‌ی شمال شبه‌جزیره‌ی سینا، همچنین رئیس گارد ریاست جمهوری و عده‌ای دیگر از مسئولان امنیتی و پلیس را از کار برکنار کرد.

روز یکشنبه (۵ اوت/ ۱۵ مرداد) ۳۵ مرد مسلح در یکی از گذرگاه‌های مرزی میان مصر و اسرائیل در شبه‌جزیره‌ی سینا، به یک پاسگاه حمله کردند و ۱۶ مرزبان مصری را به قتل رساندند. امری که حمله ارتش مصر و عملیاتی انتقام‌جویانه در این منطقه را به همراه داشت.

رئیس پلیس امنیت هم با این عنوان که در برقراری امنیت در برگزاری مراسم درگذشت سربازان جان‌باخته حضور موفقی نداشته است، برکنار شد. قرار بود در این مراسم هشام قندیل، نخست وزیر مصر٬ شرکت کند اما شماری از شرکت‌کنندگان خشمگین از ورود او جلوگیری کردند.

مرسی، رئیس‌جمهور اسلام‌گرای مصر نیز به همین دلیل در مراسم تدفین قربانیان حمله‌ی مسلحانه به پاسگاه مرزی که روز سه‌شنبه (۷ اوت) برگزار شد شرکت نکرد.

با این‌همه و به رغم جابه‌جایی مناصب در مصر درگیری‌ها در سینا ادامه دارد. شامگاه گذشته نیز گزارش‌هایی از درگیری در این منطقه رسید.

مرسی که پس از حسنی مبارک، رئیس جمهوری پیشین مصر به‌قدرت رسیده، اولین رئیس‌جمهوری منتخب مردم مصر است.

نظامیان مصر قبل از برگزاری دومین دور انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژوئن، پارلمان این کشور را که اکثریت آن از اسلامگرایان بود منحل کردند. اما محمد مرسی، پس از رسیدن به قدرت دستور داد تا پارلمان منحل شده‌ی این کشور تا برگزاری انتخابات مجدد و تشکیل مجلس جدید فعالیت خود را از سر گیرد.

این اقدام مرسی از سوی ناظران تقابلی جدی میان ارتش و اخوان‌المسلمین ارزیابی شد. اگرچه در نهایت مرسی تسلیم خواسته ارتش شد اما روابط اخوان المسلمین و ارتش دچار چالش است.

MZ/DK