دمکراسی تایلند هنوز در خطر است

تایلند در سالهای اخیر تصویری از از‌هم‌گسیختگی را به نمایش گذاشته است. کشوری که خود را "سرزمین لبخند" می‌نامد، به جهانیان جنگ قدرت‌ها و رذائل سیاسی‌ای را نشان داد که برملاکننده ناتوانی کامل نهادهای دمکراتیک در این کشور بود. دو اردوگاه سیاسی به‌گونه‌ای آشتی‌ناپذیر در برابر هم ایستاده بودند: یکی از آن‌ها حزب تاکنون حاکم نخبگان شهری و دیگری اپوزیسیونی که حامیان آن در درجه نخست روستائیان فقیر بودند؛ وابستگان حزب حاکم همیشه لباس زرد بر تن داشتند و اپوزیسیون را می‌شد از روی پیراهن سرخ‌اش شناخت. شمار روستائیان نسبت به طبقه متوسط شهری بسیار بیشتر بود و بدین خاطر می‌شد نتیجه انتخابات آخر هفته را پیش‌بینی کرد.

در گذشته هم سرخ‌ها اکثریت را داشتند، اما زردها این اکثریت را هیچ‌گاه به رسمیت نشناخته بودند. زردها که به طور گمراه‌کننده‌ای خود را "دمکرات" می‌نامند، همواره خواستار انجام اصلاح حق انتخابات بودند به ترتیبی که اصل "یک رأی برای یک نفر" را لغو کند، یعنی درست خواستی غیردمکراتیک را مطرح می‌کردند. آن‌ها توانستند با کمک ارتش بر سر قدرت بمانند و قهرمان محبوب اما بحث‌انگیز طرف مقابل را با طرح موضوع فساد از کشور بیرون برانند.

تاکسین شیناواترا هم اکنون در چند هزار کیلومتری وطن‌اش در دوبی در تبعید به سر می‌برد. برنده پیروزمند انتخابات، خواهر کوچک او یینگ‌لوک شیناواتراست که تاکسین به قصد تعریف از او چندی پیش او را "کلون" خودش نامیده بود. دور از ذهن نیست که او از پشت صحنه امور را هدایت کند و در نتیجه کارگردانان واقعی در صحنه سیاست تایلند در برابر هم بایستند: تاکسین در یک سوی و ارتش و وفاداران به شاه در سوی دیگر. در تاریخ معاصر تایلند ارتش بارها دست به کودتا زده و در عمل جلوی قدرت‌گیری قانونی اکثریت را گرفته است.

اینکه باز چنین امری رخ دهد یا نه، بستگی به عوامل بسیاری دارد: آیا یینگ‌لوک، برنده درخشان انتخابات، می‌تواند خود را از زیر سایه برادرش برهاند، یا تاکسین از او به عنوان تخته پرش برای بازگشت به وطن و دستیابی دوباره به اموال مصادره شده‌اش استفاده خواهد کرد؟

آیا ارتش واقعا آماده پذیرش دمکراسی است یا در صورتی که پیش‌بینی کند که بسیاری از امتیازاتش را از دست خواهد داد دوباره توپ و تانک را راهی خیابان‌ها خواهد کرد؟

یینگ‌لوک که تجربه سیاسی چندانی ندارد، در پی جلب حمایت احزاب کوچک اپوزیسیون است و می‌خواهد با آن‌ها ائتلاف کند. کار زیرکانه‌ای است، چون هر چه پایه‌های قدرت او محکم‌تر باشد، بهتر است. یینگ‌لوک باید از دست این شهرت خلاصی یابد که تنها به عنوان عروسک خیمه‌شب‌بازی تاکسین عمل می‌کند. او باید به نهادهای دمکراتیک آن سلامتی را بازگرداند که در سال‌های اخیر بخاطر توطئه‌های دولت زرد تایلند از بین رفته است. اما دشوارترین وظیفه او این خواهد بود که ارتش را به صورت نیروی نظامی‌ای‌به لحاظ سیاسی بیطرف درآورد که برتری سیاست را بپذیرد.

با وجود آنکه ارتش توافق خود را در این مورد اعلام کرده است، باز وظیفه یینگ‌لوک پیچیده است. پشت کشمکش‌های سیاسی احزاب علائق اقتصادی خوابیده است. نخست وزیر جدید تایلند باید توازن سیاسی را نگاه دارد و بهانه به طرف مقابل ندهد تا بار دیگر با وسایل غیردمکراتیک وارد عمل شود.

این تنها در صورتی ممکن است که رهبران احزاب سیاسی در دولت و اپوزیسیون نخ‌هایی را که بخواهند آنان را چون عروسک خیمه‌شب‌بازی به حرکت درآورند، پاره و بجای آن نقشی را که قانون اساسی به آن‌ها سپرده ایفا کنند. وگرنه بار دیگر شاهد تراژدی "زردها علیه سرخ‌ها" در خیابان‌های بانکوگ خواهیم بود.

سیبیله گولته / KG
تحریریه: جواد طالعی