مراسم عاشورای ترکیه، امسال پرشورتر از هر سال!
۱۳۹۲ آبان ۲۴, جمعه
مراسم عزاداری عاشورا اکنون به یکی از مراسم‌های مهم ترکیه تبدیل شده و رهبران سیاسی این کشور هر سال در میدان "هالکالی" استانبول حضور می‌یابند. امسال جمال چیچک، رئیس پارلمان ترکیه، کمال قیلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق ترکیه، و حسین اونی‌موتلو، فرماندار استانبول حضور داشتند. در گردهمایی استانبول رئیس پارلمان ترکیه اظهارداشت که نباید اجازه داد بین علویان و سنی‌ها جدایی باشد.
رجب طیب‌اردوغان، نخست وزیر ترکیه، نیز در سخنانی در میان اعضای حزب حاکم عدالت و توسعه، (۲۳ آبان ۱۳۹۲) گفت: «آنان که به نام اسلام خود را در اماکن مقدس و متبرکه منفجر می‌کنند نه تنها هیچ ارتباطی با اهل سنت و تشیع ندارند بلکه حتی بویی از انسانیت و اسلام نبرده‌اند.»
رسانه‌های ترکیه (۲۴ آبان) می‌نویسند، آقای اردوغان، نخست وزیر ترکیه در اظهاراتی در مراسم افطارعلویان خبر داده است نام یکی از نوه‌هایش را علی خواهد گذاشت. اردوغان گفته است نام برادران همسرش حسین، حسن و علی است و اکنون در انتظار تولد نوه‌ام‌اش است و نام یکی از آنها را علی خواهد گذاشت. کارشناسان تاکید می‌کنند اردوغان قصد دارد در انتخابات ماه مارس ریاست جمهوری ترکیه آرا شیعیان ۱۲ امامی و علویان ترکیه را کسب کند.
انتخابات و مهم شدن مراسم عاشورا
عارف کسگین، کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک ترکیه، "حضور پرشور رهبران ترکیه در مراسم عاشورای امسال" را با انتخابات محلی پیش روی این کشور در ارتباط می‌داند. وی می‌گوید گرچه آمار دقیقی درباره تعداد جمعیت شیعیان ترکیه وجود ندارد اما خود جعفری‌های ترکیه ادعا می‌کنند که تعداد آنها ۵ میلیون نفر است. برخی‌ها نیز تعداد آنها را تا ۱۵ میلیون نفر برآورد می‌کنند. به عقیده کسگین این جمعیت می‌تواند در انتخابات آتی ترکیه نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.
کسگین همچنین تاکید می‌کند: «شیعیان دوازده امامی و علویان در داخل کشور از سیاست دولت ترکیه نسبت به سوریه ناراضی‌اند. در اعتراضات پارک قیزی هم کشته‌شدگان بیشترعلوی بودند. دولت ترکیه می‌خواهد اکنون نشان دهد ضدیتی با شیعه‌ها و علوی‌ها ندارد و در نتیجه مراسم امسال عاشورا نسبت به سال‌های پیشین پرشورتر برگزار شد. از طرف دیگر دولت قصد دارد در راستای دموکراسی و حقوق بشر پیشرفت بکند و مذاهب مختلفی که در ترکیه هستند اجازه دهد فعالیت آزادانه‌ای داشته باشند. علویان ترکیه خواستار حقوق برابر شهروندی هستند.»
کسگین اضافه می‌کند که انتخابات محلی برای احراز کرسی شهرداری‌ها نخستین گام برای احراز مقام ریاست جمهوری کشور است و احزابی که در انتخابات محلی دراستانبول، آنکارا و ازمیر اکثریت آرا را به دست آورند، راه را برای پیروزی در مجلس و بالاخره احراز مقام ریاست جمهوری هموار می‌کنند. به گفته کسگین خود اردوغان هم زمانی شهردار استانبول بود و اکنون نخست وزیر شده است و سودای کسب کرسی ریاست جمهوری را دارد.
سخنرانی نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در مراسم عاشورای ترکیه
در مراسم عاشورای امسال در استانبول آیت‌الله رئیسی، نماینده علی خامنه‌ای هم شرکت کرد. وی طی سخنانی گفت: «انقلاب اسلامی ایران تجلی قیام عاشورا است. تا زمانی که به پیام عاشورا پایبند باشیم دشمن در اختلاف افکنی موفق نخواهد شد.»از سوی دیگر واحد مرکزی خبر گزارش داده است که در مراسم عاشورای امسال خوی، شهروندان ترکیه حضور داشتند
و یک مداح ترکیه‌ای نیز در این همایش مداحی کرده است. خبرگزاری فارس در گزارش خبر مربوط به عزاداری در زنجان (۲۴ آبان ۱۳۹۲) از حضور شیعیان ترکیه‌ای اطلاع داده است.
نفوذ ایران در میان شیعیان ترکیه
عارف کسگین، کارشناس مقیم آنکارا، درباره نفوذ ایران در میان شیعیان ترکیه می‌گوید: «بسیاری از مسئولان امور شیعیان ترکیه تحصیل کرده ایران هستند و در ایران دوره دیده‌اند. جمهوری اسلامی نفوذ زیادی در میان شیعیان ترکیه دارد و به آنها کمک می‌کند. وضعیت کنونی ترکیه تغییر کرده و فضای سیاسی عوض شده است، به خاطر اینکه دولتی حاکم است که ریشه‌های سیاسی و دینی دارد.
این کارشناس می‌افزاید: «به نظر من نفوذ ایران روی شیعیان ترکیه به هیچ وجه مثبت نیست و به نفع دولت ترکیه هم نیست. دولت ایران با نفوذ میان شیعیان به دخالت‌های خود در امور ترکیه ادامه می‌دهد. دولت ترکیه احساس خطر می‌کند و به این مسئله از نقطه نظر امنیتی نگاه می‌کند. اما اگر ترکیه به شیعیان آزادی بدهد و هویت آنها انکار نشود نفوذ ایران در میان آنها کم خواهد شد.»
شرکت پرشور سکولارهای ترکیه در مراسم عاشورا
محمد صالح خاتم، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل ترکیه از شهر استانبول، که در مراسم عاشورای استانبول شرکت کرده به دویچه وله می‌گوید: «بانی اصلی مراسم میدان هالکالی استانبول شیعیان جعفری دوازده‌امامی بودند. اکثریت شیعیان علوی ترکیه به طور سنتی طرفدار حزب خلق هستند و قلیچداراوغلو رهبر این حزب می‌خواهد آرا شیعیان دوازه امامی را هم کسب کند.»
به نظر این تحلیل‌گر وجه اشتراک هر دو گروه از شیعیان ترکیه مراسم عاشوراست؛ هم اردوغان و هم رهبران سکولار ترکیه در این گونه مراسم شرکت می‌کنند تا آرای شیعیان را کسب کنند.
سایت‌های مراجع تقلید ایرانی به زبان ترکی
محمد صالح خاتم در ادامه درباره نفوذ ایران همچنین می‌گوید: «بسیاری از شیعیان ۱۲ امامی خود را تابع و وامدار جمهوری اسلامی می‌دانند و این به نفع جمهوری اسلامی است به همین دلیل سعی می‌کند در جامعه ترکیه نفوذ کند. جمهوری اسلامی تبلیغات وسیعی در ترویج تشیع در ترکیه می‌کند و دولت ترکیه هم از این موضوع آگاه است. بسیاری از مراجع تقلید ایران زبان ترکی را هم به سایت‌های خود اضافه کرده‌اند. دولت ترکیه جلوی این کار را نمی‌گیرد چون قصد ندارد جلوی انتشار عقاید را بگیرد و این عمل مغایر با دموکراسی است.»
هر دو کارشناسی که با دویچه وله صحبت کردند متفق‌ا‌لقولند که برگزاری مراسم عاشورا در ترکیه در راستای سیاست "حزب عدالت و توسعه" حزب حاکم ترکیه است و رهبران این حزب مراسم عاشورا را در چارچوب آزادی ادیان و عقاید می‌بینند، نه نفوذ بیشتر اسلام سیاسی. از سوی دیگر به گفته‌ی این کارشناسان شرکت پرشور رهبران سیاسی احزاب و ویژه دولتمردان ترکیه در مراسم عاشورا، بیشتر برای جذب آرای رای‌دهند گان شیعی کشور بوده است.