انتخابات عراق در میان مشکلات کهنه و نگرانی‌های تازه
۱۳۹۳ اردیبهشت ۱۲, جمعه
نخست وزیر عراق روز پنجشنبه (اول مه) گفت که از حمایت کافی برای ادامه مقام خود برخوردار است. اما تشکیل دولت احتمالا ماه‌ها طول خواهد کشید، زیرا برای شمارش آرا چند هفته زمان لازم است و نیروهای سیاسی به شدت پراکنده هستند.
نوری مالکی در "منطقه سبز" بغداد، که جزیره امن پایتخت به شمار می‌رود، به خبرنگاران گفت: «ما مطمئن هستیم که اکثریت آرا را کسب خواهیم کرد.» او افزود: «ما قادر هستیم با کسب ۱۶۵ کرسی در پارلمان، دولت اکثریت را تشکیل دهیم.»
مالکی تأکید ورزید که به حفظ سمت خود اصراری ندارد: «مادرم مرا وزیر یا نخست وزیر به دنیا نیاورده است.»
هیچ گروه یا حزب سیاسی در عراق به اندازه‌ای قوی نیست که بتواند اکثریت آرا را کسب کند و همه نیروهای سیاسی ناگزیر به ائتلاف هستند. نخست وزیر نیز تنها با ائتلاف احزاب میانه‌روی شیعی قادر به تشکیل دولت خواهد بود.
معضل کردهای عراق
موضوع دیگری که اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند این است که بنا به توافق، نخست وزیر باید از اکثریت شیعه باشد، رئیس جمهور از اقلیت قومی کرد و رئیس پارلمان از اقلیت سنی مذهب کشور.
از سال ۲۰۰۶ تا کنون جلال طالبانی پست ریاست‌جمهوری را در اختیار داشته است. اما او که در ایجاد تعادل میان نیروهای سیاسی نقش بارزی ایفا کرده، از بیش از یک سال پیش برای معالجه در خارج از کشور به سر می‌برد.
با این که مقام ریاست‌جمهوری طبق قانون اساسی عراق بیشتر جنبه تشریفاتی دارد، برای کردهای کشور اهمیت نمادین بالایی دارد و مایل هستند آن را برای قوم خود حفظ کنند، اما معلوم نیست که در آینده موفق شوند. کردها ده‌ها سال زیر یوغ رژیم‌های سنی و عربی رنج برده‌اند و قصد ندارند به دوران قبل برگردند.
کردها در سه استان شمال عراق منطقه خودمختار خود را تشکیل داده و گهگاه با دولت مرکزی، که در اختیار دولتمردان عرب شیعه و سنی است، کشمکش داشته‌اند.
حفظ تعادل میان سه گروه بزرگ کشور، شیعیان و سنی‌ها و کردها، از چالش‌های بزرگ عراق پس از سرنگونی صدام حسین بوده است. این امر برای حفظ ثبات و امنیت کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
بسیاری از مردم عراق به تمایلات ملی افراطی گرایش دارند و هنوز با خودمختاری کردها کنار نیامده‌اند. برخی از این که یک کرد در رأس کشوری عرب قرار گرفته ناراحت هستند و آن را امری گذرا می‌بینند. کشورهای عربستان سعودی و قطر به ویژه با این امر مخالفت نشان می‌دهند. از طرف دیگر ناظران معتقدند که حضور یک کرد در رأس کشور درست همان چیزی است که قوم کرد را با عراق پیوند می‌دهد و به وحدت ملی کشور کمک می‌کند.
مالکی در میان مخالفان شیعه و سنی
نوری المالکی در میان اکثریت شیعه‌مذهب کشور مخالفانی دارد، اما بیش از آن باید از هم‌وطنان کرد و سنی مذهب خود در هراس باشد که به شدت با ادامه حکومت او مخالف هستند، با وجود این موانع، او نسبت به نتیجه انتخابات خوش‌بین است.
در کنار وضعیت وخیم امنیتی، منتقدان دولت مالکی را در حل سایر مشکلات نیز ناتوان می‌دانند: از فساد سنگین اداری و بیکاری بالا تا نابسامانی خدمات عمومی.
برای نخستین نتایج شمارش آرا باید دو هفته صبر کرد. در انتخابات سراسری اخیر، حدود ۶۰ درصد از ۲۰ میلیون عراقی دارای حق رأی شرکت کردند. با توجه به فضای ناامن جامعه، این یک موفقیت به شمار می‌رود.
ادامه انتخابات با رعب و وحشت
اولین روز انتخابات روز چهارشنبه گذشته (۳۰ آوریل) با موجی از خشونت و خونریزی شروع شد. در انفجارها بیش از ۱۴ نفر کشته شدند که دو تن از آن‌ها مأموران رأی‌گیری بودند.
عراق همچنان با مشکلات وخیم امنیتی روبروست. ماه آوریل گذشته یکی از خونین‌ترین مقاطع در سال‌های اخیر بود. در نزاع مذهبی میان شیعیان و سنی‌های کشور از سال ۲۰۰۶ تا کنون ده‌ها هزار نفر کشته شده‌اند. تنها در سال جاری بیش از ۳ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.
از سال ۲۰۰۳ یعنی زمان حمله نیروهای ائتلاف به سرکردگی آمریکا به عراق، این کشور با آشوب و ناآرامی دست به گریبان بوده است. حملات انتحاری به ویژه از سال ۲۰۰۶ در این کشور رواج یافت.
از زمان خروج نیروهای آمریکایی در اواخر ۲۰۱۱ تا کنون نیز امواج خشونت رو به افزایش بوده و در سال گذشته ۲۰۱۳ به اوجی تازه رسید. ارگان‌های بین‌المللی و سازمان‌های مدافع حقوق بشر نگرانی خود را از افزایش قربانیان در میان مردم عادی و بی‌دفاع ابراز کرده‌اند.
به نظر ایالات متحده در فضایی چنین آشفته و ناامن، برگزاری انتخاباتی آرام و سالم بسیار اهمیت دارد. از سوی دیگر نیروهای شورشی و ضددولتی با تمام نیرو می‌کوشند از این امر جلوگیری کنند تا عراق همچنان بی‌ثبات و غیرقابل اداره باقی بماند.
باراک اوباما رئیس جمهور امریکا و بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، از عزم مردم عراق برای رسیدن به "آینده‌ای باثبات و صلح‌آمیز" ستایش کردند.