توافق احتمالی ایران و ترکیه بر سر بهای گاز
۱۳۹۳ خرداد ۲۱, چهارشنبه
وزیران نفت و انرژی ایران و ترکیه در مذاکرات روز دوشنبه (۹ ژوئن/۱۹ خرداد) پیرامون بهای گاز صادراتی به نتیجه نرسیده بودند اما بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران شامگاه سه‌شنبه خبر داد که برای مذاکره و دستیابی به توافقی احتمالی، فرصتی ۴۰ روزه تعیین شده است.
زنگنه گفت ما خواستار دوبرابر کردن حجم صادرات گاز هستیم و تصمیم برای خرید این میزان بر عهده طرف مقابل است. زنگنه افزود ایران آماده است در صورت افزایش حجم خرید گاز، تخفیف مناسبی به ترکیه بدهد.
پیش از این، تانر ییلدیز، وزیر انرژی ترکیه در حاشیه مجمع بازرگانی و تجاری دو کشور به خبرنگاران گفته بود که کشورش در میان خریداران گاز طبیعی ایران، بیشترین قیمت را می‌پردازد: «یقین داریم که ایران در قیمت گاز صادراتی خود به ما تخفیف می‌دهد زیرا این شرایط نمی‌تواند ادامه یابد.»
ترکیه یکی از بزرگترین مشتریان نفت وگاز ایران است. یک پنجم گاز مصرفی ترکیه از سوی ایران تامین می‌شود.
ییلدیز به رسانه‌های ترکیه گفته بود که هیات ایرانی دوباره در هفته آینده و برای تصمیم‌گیری در این مورد به ترکیه سفر می‌کند. وی هم‌چنین ابراز امیدواری کرده بود که اختلافات دو کشور در این زمینه تا پایان سال جاری میلادی پایان گیرند.
سابقه اختلافات
ترکیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود، سخت به واردات متکی است و این اصلی‌ترین دلیل کسری بودجه این کشور و تاثیرپذیری از آشفتگی مالی جهانی است.
بیشتر بخوانید: سفر روحانی به ترکیه به امید بهبود روابط دو کشور
ترک‌ها قیمت گاز صادراتی ایران را بسیار بالا می‌دانند و شرکت گازسانی دولتی "بوتاس"، در سال ۲۰۱۲ علیه ایران در دیوان‌بین‌المللی سوئیس شکایت کرده است.
ترکیه در اصل، دو شکایت تسلیم دیوان داوری بین‌المللی کرده است. یکی از شکایت‌ها اختلافی قدیمی است بر سر تعیین بهای گاز صادراتی ایران که از نظر ترکیه گران‌تر از گاز خریداری شده از منابع دیگر است. موضوع شکایت دیگر، کاهش گاز صادراتی ایران است که میزان آن به ادعای ترکیه از بهار سال جاری، ۲۵ درصد کمتر از مقدار توافق شده در قراردادهای مربوطه بوده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات ترکیه می‌نویسد، ایران مایل است پای دادگاه سوئیس از "اختلاف گازی" بیرون کشیده شود و دو کشور در گفتگوی مستقیم با یکدیگر به توافق دست یابند اما آنکارا اصرار دارد که مسئله حتما از طرف یک دادگاه مستقل پیگیری شود.
ترکیه با اشاره به کاهش حجم صادرات گاز ایران مدعی است که جمهوری اسلامی را نمی‌توان تامین‌کننده پایدار انرژی برای این کشور محسوب کرد و بر این اساس درخواست خسارتی بین ۲ تا ۲ و نیم میلیارد دلار کرده است.
بیشتر بخوانید: بررسی شکایت ترکیه از ایران در دیوان داوری بین‌المللی
روز دوشنبه ۹ ژوئن، نخست وزیر ترکیه اعلام آمادگی کرد که کشورش در صورت حل مسئله قیمت، سقف خرید گاز را افزایش می‌دهد.
در نشست مطبوعاتی روسای جمهور دو کشور در آنکارا هم‌چنین گفته شد که طرفین می‌خواهند حجم مبادلات تجاری خود را از ۱۴ میلیارد و پانصد میلیون دلار به ۳۰ میلیارد دلار برسانند.
روحانی در مجمع بازرگانان دو کشور گفت، ریسک‌های سیاسی در کشورش کاهش یافته و فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری در آن وجود دارد.
مواضع متفاوت در موضوع سوریه
سفر رئیس جمهور ایران به ترکیه با امضای ده سند مهم تجاری همراه بود اما اختلاف مواضع دو کشور بر سر سوریه به قوت خود باقی ماند. حسن روحانی گفت با وجود آن که سیاست منطقه‌ای دو کشور نقاط اشتراک بسیار دارد اما تهران و آنکارا در برخی نکات از هم کاملا دور هستند.
موضع دو کشور در قبال سوریه و جنگ داخلی این کشور کاملا متفاوت است. ایران از بشار اسد حمایت می‌کند و آنکارا از اپوزیسیون سوریه.
احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در زمستان ۲۰۱۳ و در آستانه سفر دو روزه اردوغان به تهران گفته بود: «انتظار می‌رود ایران در مورد سوریه و درد و رنجی که مردم این کشور می‌کشند موضعی حساس‌تر داشته باشد.»
بیشتر بخوانید: سفر اردوغان به تهران؛ فصلی تازه بین ایران و ترکیه
روحانی در بازگشت به ایران به خبرنگاران گفت که اهداف دو دولت در بسیاری مسائل منطقه‌ای مشترک است. او بدون نام بردن از سوریه، اضافه کرد که اختلاف‌نظرهایی هم بین دو دولت وجود دارد اما باید روی مسائل مشترک کار شود.
ایران و ترکیه علاوه بر موضوع سوریه، در مسئله کردها نیز با یکدیگر اختلاف نظر و اختلاف عمل دارند.
دولت ترکیه روی کار آمدن روحانی و کاهش تحریم‌ها را فرصت مناسبی برای بهبود روابط دو کشور می‌داند. اردوغان در سفر خود به تهران گفته بود که ایران خانه دوم اوست.