ترکیه پنج برابر ایران "دانشگاه برتر" دارد
۱۳۹۳ شهریور ۲۹, شنبه
موسسه رده‌بندی QS از حدود دو دهه پیش به بررسی کیفیت دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی جهان می‌پردازد و هر سال نتیجه‌ی این بررسی‌ها را به صورت فهرست منتشر می‌کند.
در تازه‌ترین فهرست این موسسه، ایالات متحده آمریکا همچون سال‌های گذشته با فاصله‌ای چشمگیر نسبت به دیگر کشورها در صدر قرار دارد.
در رده‌بندی سال ۲۰۱۳ بیش از نیمی از ۲۰ دانشگاه نخست جهان آمریکایی و ۶ دانشگاه بریتانیایی هستند. موسسه فناوری ماساچوست در جایگاه نخست قرار دارد.
اسرائیل دارای برترین دانشگاه منطقه
آمریکا و بریتانیا، به ترتیب با ۱۴۷ و ۷۳ دانشگاه برتر دارای بهترین موسسه‌های آموزش عالی در جهان محسوب می‌شوند. در میان ۸۰۰ موسسه‌ای که در تازه‌ترین رده‌بندی RS قرار دارند ۲۲۴ دانشگاه آسیایی هستند.
در این رده‌بندی، ۳۰۰ دانشگاه آخر در گروه‌های پنجاه‌تایی جا گرفته‌اند. دانشگاه صنعتی شریف در دامنه ۶۰۱-۶۵۰ و دانشگاه تهران در دامنه ۶۵۱-۷۰۰ قرار دارند.
بر اساس این رده‌بندی وضعیت آموزش عالی در ایران حتا در قیاس با برخی از کشورهای منطقه نیز کاستی‌های قابل تاملی دارد.
جعفر مهراد، رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری روز شنبه (۲۹ شهریور) به خبرگزاری ایسنا گفت، در رده‌بندی سال ۲۰۱۴ ترکیه پنج برابر و عربستان سعودی چهار برابر ایران دانشگاه برتر دارند.
به گفته‌ی مهراد برترین موسسه آموزش عالی در منطقه دانشگاه عبری اورشلیم اسرائیل شناخته شده که با سه پله ارتقاء نسبت به سال پیش رتبه ۱۳۸ را از آن خود کرده است.
دانشگاه‌های برتر آسیا
با در نظر گرفتن نسبت جمعیت به تعداد دانشگاه‌های برتر، تفاوت میان کشورهای یاد شده آشکارتر می‌شود. جمعیت ترکیه با ده دانشگاه برتر اندکی کمتر از جمعیت ایران است و عربستان با ۸ دانشگاه در این فهرست، جمعیتی حدود ۲۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر دارد.
اسرائیل نیز با ۵ دانشگاه در میان ۸۰۰ دانشگاه برتر جهان حدود ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. ۳ موسسه آموزش عالی این کشور در بین ۲۰۰ دانشکاه اول جای دارند.
در میان دانشگاه‌های آسیایی رتبه نخست متعلق به دانشگاه ملی سنگاپور است که در رتبه ۲۲ جهانی قرار گرفته. دانشگاه هنگ کنگ و دانشگاه توکیوی ژاپن جایگاه‌های بعدی آسیا را به خود اختصاص می‌دهند و در رده‌بندی جهانی در پله‌های ۲۸ و ۳۱ جا گرفته‌اند.
کره جنوبی یکی دیگر از کشورهای آسیایی است که پس از ژاپن و چین بیشترین سهم از دانشگاه‌های برتر جهان را دارد. شماری از ۲۵ دانشگاه برتر کره‌جنوبی در میان ۵۰ دانشگاه نخست قرار دارند.
با توجه به جایگاه دو دانشگاه شریف و تهران، کیفیت آموزش عالی در ایران نسبت به برخی دیگر از کشورهای آسیایی نیز در موقعیت نامطلوبی قرار دارد.
گسترش کمیت به ضرر کیفیت
آموزش عالی در ایران به لحاظ کمی بسیار گسترش یافته اما مسئولان ارشد حکومت نیز اعتراف می‌کنند که کیفیت آموزش متناسب با این گسترش نبوده است.
مطابق آمار دفتر گسترش وزارت علوم، بیش از ۲۵۰۰ دانشگاه و موسسه آموزش عالی ثبت شده در ایران وجود دارد که تنها ۳۱۸ تای آنها وابسته به این وزارت‌خانه هستند.
دانشگاه آزاد بیش از ۴۰۰ شعبه و موسسه پیام نور حدود ۵۷۰ شعبه در شهرها و شهرستان‌های ایران دارند. رئیس جمهور، حسن روحانی چندی پیش در دیدار با مسئولان آموزش عالی کشور ضمن انتقاد از وضعیت کنونی، بر ضرورت ایجاد توازن میان کیفیت و کمیت تاکید کرد.
ماجرای هزاران بورسیه غیرقانونی دوره دکترا در دولت قبلی گوشه‌ای از بحران موجود در آموزش عالی ایران را برملا می‌کند. افشای این ماجرا یکی از علت‌های استیضاح وزیر علوم، رضا فرجی‌دانا محسوب می‌شود.
«کسب مرجعیت علمی جهان»
همزمان با انتشار گزارش ایسنا درباره رده‌بندی دانشگاه‌های جهان، رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای سیاست‌های کلی علم و فناوری را ابلاغ کرد.
نخستین بند این سیاست‌ها "جهاد مستمر علمی با هدف کسب مرجعیت علمی و فناوری در جهان" با تاکید بر "تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلام" است.
در یکی دیگر از بخش‌های این ابلاغیه تصریح شده که برای "تحقق دانشگاه اسلامی" لازم است در نظام آموزش عالی "مبانی، ارزش‌ها، اخلاق و موازین اسلامی" حاکم شود.
یکی دیگر از هدف‌های سیاست‌های جدید آموزش عالی "تربیت اساتید و دانشجویان مؤمن به اسلام، برخوردار از مکارم اخلاقی، عامل به احکام اسلامی، متعهد به انقلاب اسلامی و علاقمند به اعتلای کشور" عنوان شده است.
رهبر جمهوری اسلامی در پایان هدف‌گذاری سیاست‌های ابلاغی خود را چنین توصیف می‌کند: «تبدیل ایران به مرکز ثبت مقالات علمی و جذب نتایج پژوهش‌های محققان، نخبگان علمی و نوآوران سایر کشورها به‌ویژه جهان اسلام.»
این سیاست‌ها در حالی ابلاغ می‌شود که بازار خرید و فروش پایان‌نامه و مقاله در ایران چنان رواج گرفته که این کار به صورت علنی و جلوی دانشگاه تهران انجام می‌گیرد.