پایان نخستین روز مذاکرات هسته‌ای بدون نتیجه‌ای ملموس
۱۳۹۳ آبان ۱۹, دوشنبه
نخستین روز از مذاکرات اتمی در پایتخت عمان که با حضور جان کری و محمدجواد ظریف٬ وزیران امور خارجه ایران و آمریکا و کاترین اشتون، هماهنگ‌کننده شش قدرت جهانی برگزار شد،٬ روز یکشنبه (۱۸ آبان٬ ۹ نوامبر) بدون دست‌یابی به نتیجه‌ای مشخص و ایجاد تحولی اساسی در روند فرساینده گفت‌وگوها پایان یافت.
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ مذاکرات فشرده در هتلی در مسقط از ساعت ۱۱:۳۰ صبح تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت محلی در جریان بوده و سپس برای صرف نهار و دریافت مشورت متوقف شده و بار دیگر از ۶ بعد از ظهر از سر گرفته شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در تفسیری آورده: «این احتمالا آخرین و بهترین فرصت دولت اوباما برای پایان دادن به بحران هسته‌ای ایران٬ پیش از فرارسیدن ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای دست‌یابی به توافق نهایی است.» تا ضرب‌الاجل از پیش تعیین‌شده (۲۴ نوامبر٬ ۳ آذر) کمتر از دو هفته زمان باقی مانده است.
با توجه به پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره و این‌که آنها سال آینده کنترل کنگره را در اختیار خواهند داشت٬ دولت اوباما سخت در تلاش است تا از این فرصت برای حل معضل ۱۰ ساله پرونده هسته‌ای ایران استفاده کند. اگرچه از جزئیات مباحث و مذاکرات خبر قابل‌توجهی در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته٬ اما به نظر می‌رسد همچنان کسر بزرگی از اختلافات جاری میان دو طرف به قوت خود باقی است. قرار است این مذاکرات در روز دوشنبه هم ادامه پیدا کند.
در جست‌وجوی راهی برای گریز از تمدید مذاکرات
دست‌یابی به توافق نهایی تا پیش از مهات تعیین‌شده می‌تواند به هراس‌های جامعه جهانی از تولید تسلیحات هسته‌ای در ایران پایان دهد و از سوی دیگر اوضاع اقتصاد ایران را که زیر بار سنگین تحریم‌ها آسیب‌های فراوانی دیده٬ بهبود بخشد.
گذشته از این٬ با حل‌وفصل بحران هسته‌ای ایران یک پیروزی بزرگ برای کاخ سفید در عرصه سیاست خارجی رقم خواهد خورد که تا حدودی می‌تواند پوششی برای شکست‌هایی باشد که منتقدان جمهوری‌خواه اوباما همچنان او را بابت آنها سرزنش می‌کنند: از جمله تعمیق جنگ داخلی در سوریه و گسترش قلمرو "دولت اسلامی" در سوریه و عراق.
باراک اوباما روز یکشنبه در یک مصاحبه تلویزیونی بار دیگر تاکید کرد که اولویت اول آمریکا حصول اطمینان از عدم دسترسی ایران به تسلیحات هسته‌ای است. او البته به تصریح گفت که همچنان "شکاف بزرگی" میان ایران و قدرت‌های جهانی طرف گفت‌وگو با این کشور وجود دارد. رئیس‌جمهور آمریکا گفت شاید دست‌یابی به توافق پیش از فرا رسیدن مهلت مقرر قابل تحقق نباشد.
هیچ‌یک از طرفین مذاکرات تمایلی برای تمدید دوباره ضرب‌الاجل توافق نهایی ندارد٬ اگرچه در صورتی که توافق تا ۲۴ نوامبر حاصل نشود چاره‌ای جز تمدید آن برای دو طرف باقی نخواهد ماند.
متخصصان می‌گویند تحریم‌ها و مجازات‌های آمریکا علیه ایران همه می‌تواند در صورت تایید رئیس‌جمهور ایالات متحده معلق یا حتی لغو شوند و این اقدام باید پیش از پایان سال صورت گیرد چون در سال ۲۰۱۵ اکثریت جمهوری‌خواه کنگره تن به توافق‌های حداقلی با ایران نخواهد داد و هم‌زمان احتمالا برای تشدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی هم اقدام خواهد کرد.
ممکن است کنگره در دور بعدی تحریم‌ها٬ اجازه تعلیق یا لغو آنها را هم از رئیس‌جمهور سلب کند. طرح تشدید تحریم‌ها در صورت نتیجه‌بخش نبودن مذاکرات٬ از همین حالا هم در ذهن بسیاری از قانون‌گذاران آمریکایی به عنوان اولویت مطرح است.