علیجانی: رسیدن به توافق اتمی بازی دو سر برد برای طرفین است
۱۳۹۳ بهمن ۲۰, دوشنبه
روز یک‌شنبه ۱۹ بهمن (۸ فوریه) علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی درباره مذاکرات اتمی ایران با گروه پنج به علاوه یک گفت: «بنده با توافقی که بتواند انجام شود موافقم، البته با توافق بد موافق نیستم».
رهبر جمهوری اسلامی توضیح نداده است که از دید او چه توافقی خوب و چه توافقی بد است. اما پس از این اظهارات هرکدام از جناح‌های مخالف و موافق مذاکرات اتمی، تفسیری به نفع خود را از آن برداشت کرده‌اند.
تندروهای اصول‌گرا این سخنان را شاهدی بر این مدعای خود دانسته‌اند که توافق با غرب نباید به هر قیمتی حاصل شود و جناح نزدیک به دولت نیز این برداشت را کرده که رهبر با ادامه مذاکرات و رسیدن به توافق موافق است.
ولی واقعا منظور و هدف اصلی خامنهای از این سخنان چه بوده است؟
رضا علیجانی فعال سیاسی ملی مذهبی مقیم پاریس در گفت‌وگو با دویچه‌وله واژه "توافق خوب" را واژه‌ای مانند "نرمش قهرمانانه" می‌داند که پیشتر از سوی خامنهای مطرح شده بود؛ عبارتی دوپهلو و قابل تفسیر.
این تحلیلگر سیاسی معتقد است خامنهای تا کنون هر شرطی را در مذاکرات اتمی بیان کرده، بعدا مجبور شده از آن کوتاه بیاید. مثلا در مذاکرات استانبول گفته بود حاضر نیستیم اورانیوم غنی‌شده را به خارج از خاک ایران بفرستیم اما بعد جریان مذاکرات طور دیگری پیش رفت.
در حال حاضر هم پذیرش غنی‌سازی ۵ درصدی از سوی ایران، به نظر آقای علیجانی به هیچ روی با بلندپروازیهای هستهای خامنهای نسبتی ندارد، همینطور توقف فعالیت تاسیسات آب سنگین اراک و فوردو.
رضا علیجانی معتقد است این اظهار نظرها بیشتر برای اقناع افکار عممی تندروها در داخل ایران بیان می‌شود.
ادبیات مشترک ایران و آمریکا
خامنهای در بخش دیگری از سخنانش گفته:«این حرف را که می‌گویند در یک برهه درباره اصول کلی توافق شود و بعد درباره جزئیات، نمی پسندم. با تجربه‌ای که از طرف مقابل داریم، این را وسیله‌‌ای برای بهانه گیری‌های پی در پی در جزئیات خواهند کرد. توافق بهتر است در یک جلسه واحد حاصل شود.»
یک روز پیش از این سخنان، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرده بود که اگر در اواخر مارس توافق کلی به دست نیاید، آمریکا ضرورتی برای ادامه مذاکرات نمی‌بیند.
آیا حصول توافق در ماه مارس خواست هردو طرف یعنی رهبر ایران و دولت آمریکاست؟
رضا علیجانی معتقد است ایران و آمریکا به نوعی اشتراک ادبیات رسیده‌اند. او این را نشانه مثبتی می‌داند و می‌گوید: «این نشان میدهد که اگر نگوییم مذاکره در حال به نتیجه رسیدن هست، حداقل در حال گذراندن آخرین مراحلش است. منتهی آقای خامنهای طبیعتا باید بتواند افکارعمومی داخلی و بهویژه جریانات تندرویی را که پیادهنظام ایشان در معادلات سیاسی هستند، راضی نگه دارد.»
وی البته معتقد است تاکید خامنهای بر حصول توافق در یک جلسه و بر سر جزئیات و کلیات با هم، به دلیل بدبینی او نسبت به طرف مقابل هم هست، چرا که هراس دارد غربی‌ها پس از حصول توافق کلی در جزئیات زیاده‌خواهی کنند.
به طور کلی رضا علیجانی معتقد است سقوط قیمت نفت و نیز بحران‌های داخلی ایران و البته آمریکا هردو طرف را به نقطه‌ای رسانده که حصول توافق را بازی برد- برد می‌بینند.
اتفاقات به وجود آمده در منطقه خاورمیانه نیز باعث شده تا توافق برای هردو طرف سودمند باشد.
به گفته رضا علیجانی: «با توجه به اتفاقات جدیدی که در خاورمیانه افتاده و مسئله داعش، شاید پیشرفت مذاکرات سخت نباشد و بازی بردـ بردی در جریان باشد. اما برای ایران نوعی عقبنشینی و شکست سیاستهای هستهای و بلندپروازیهای هستهای دو دهه اخیر آقای خامنهای هم به حساب می‌آید».
ایران و کشورهای پنج به علاوه یک پس از آن‌که در ۲۳ آذر (چهارم نوامبر ۲۰۱۴) نتوانستند به توافق دست پیدا کنند، ضرب‌الاجلی چهار ماهه (تا ۲۴ مارس ۲۰۱۵ - ۴ فروردین ۱۳۹۴) را برای رسیدن به توافق کلی تعیین کردند تا بعد از آن در صورت لزوم از بقیه زمان باقی‌مانده تا آخر ژوئن (۱۰ تیر ۱۳۹۴) برای نهایی کردن جزئیات فنی و تهیه پیش‌نویس نهایی استفاده شود.