نتانیاهو، مهمان ناخوانده کنگره آمریکا

بنیامین نتانیاهو‌، نخست‌وزیر اسرائيل، یک روز پیش از سخنرانی در کنگره آمریکا که شاید مهم‌ترین سخنرانی او در زندگی سیاسی‌اش تلقی شود گفت: «من قصد ندارم که با نطق خودم به پرزیدنت اوباما یا دولت او بی‌احترامی کرده باشم.» او افزود: «اتحاد ما بدون خدشه و دوستی ما قوی است.»

اما برخی، از جمله سوزان رایس، مشاور امنیت ملی آمریکا تأکید کرده‌اند که سخنرانی نتانیاهو در کنگره ممکن است برای مناسبات دو کشور "مخرب" باشد. بعضی از افراد نزدیک به باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا گفته‌اند که رئیس‌جمهور به دلایل کاری حتی نمی‌تواند سخنرانی نتانیاهو را به صورت زنده از تلویزیون دنبال کند.

در حالت عادی حضور نخست‌وزیر اسرائيل با استقبال پرشور هر دو حزب قدرتمند آمریکا روبرو می‌شود. زمانی که بنیامین نتانیاهو در سال ۲۰۱۱ به عنوان نخست‌وزیر اسرائيل در کنگره آمریکا سخن گفت، هم جمهوری‌خواهان و هم دمکرات‌ها ۲۹ بار از جا برخاستند تا او را تشویق کنند.

اما این بار وضع فرق می‌کند. ده‌ها تن از قانونگذاران آمریکا که اغلب آنها از دمکرات‌ها هستند اعلام کرده‌اند که روز سه‌شنبه (۳ مارس/ ۱۲ اسفند) سومین سخنرانی نتانیاهو در کنگره را تحریم خواهند کرد. جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا نیز واشنگتن را به منظور دیداری کوتاه از آمریکای جنوبی ترک خواهد کرد و باراک اوباما هم گفته که با نتانیاهو دیدار نخواهد کرد.

مناقشه از ماه ژانویه آغاز شد؛ وقتی که جان بینر، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از نتانیاهو دعوت کرد تا در کنگره راجع به "تهدیدهای جدی‌ ایجاد شده توسط اسلام افراطی و ایران علیه امنیت" سخنرانی کند. بینر این دعوت را بدون هماهنگی با کاخ سفید انجام داده بود. بینر گفت، اوباما در نطق سالانه‌اش به بنیادگرایی اسلامی بسیار کم پرداخته بود و نتانیاهو می‌تواند این خلاء را پر کند.

رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در توجیه عدم اطلاع به کاخ سفید گفت، قصدش "صادقانه این بود که جلوی این موقعیت [سخنرانی نتانیاهو]" گرفته نشود.

"مخرب برای مناسبات"

دمکرات‌ها نه تنها به خاطر رو در رو قرار گرفتن رؤسای جمهور آمریکا و اسرائيل ناراحتند، بلکه می‌گویند، سخنرانی نتانیاهو دو هفته پیش از انتخابات پارلمانی این کشور در کنگره آمریکا صورت می‌گیرد و به همین دلیل جنبه تبلیغاتی دارد.

سوزان رایس،‌ مشاور امنیت ملی آمریکا نیز با همین استدلال سخنرانی نتانیاهو را اقدامی "جانبدارانه" خوانده است. نتایج یک نظرسنجی نشان می‌دهد که ۶۳ درصد از آمریکایی‌ها دعوت از بینر را نادرست می‌دانند.

هربرت کوانت، عضو سابق شورای امنیت ملی آمریکا در زمان ریاست جمهوری ریچارد نیکسون و جیمی کارتر به دویچه‌وله گفت: «بخش بزرگ مناقشه در این است که آیا این اقدام، مانور سیاسی آگاهانه بینر است تا دمکرات‌ها را در موضع تدافعی قرار دهد؟»

کوانت معتقد است که دور شدن دمکرات‌ها از سخنرانی نخست‌وزیر اسرائيل آنها را در زمره "منتقدان اسرائيل" قرار می‌دهد. از دیگر سوی اگر دمکرات‌ها به‌هنگام سخنان نتانیاهو در کنگره حضور داشته باشند "به چیزی مشروعیت می‌بخشند که قطعا از سوی دولت اوباما مورد انتقاد قرار می‌گیرد."

سخنرانی نتانیاهو در مرحله‌ای حساس از مذاکرات اتمی با ایران انجام می‌شود. دولت اوباما می‌خواهد، تا پایان مارس چارچوب توافق جامع با ایران روشن شده باشد. اوباما می‌خواهد ایران به غنی‌سازی اورانیوم ادامه بدهد، اما به شکل به‌شدت محدود و زیر نظارت بین‌المللی.

اما نتانیاهو که تلاش‌های آمریکا برای بهبود رابطه با ایران را "تهدیدی برای امنیت اسرائیل" می‌بیند از این مذاکرات بارها انتقاد کرده است. او می‌گوید، ایران به هیچ‌وجه نباید مجاز به غنی‌سازی اورانیوم باشد و با هر گونه توافقی در این باره مخالفت می‌کند.