نام استانبول از فهرست میراث فرهنگ جهان خط می‌خورد
۱۳۸۹ مرداد ۱, جمعه
استانبول بزرگ‌ترین شهر ترکیه و مرکز فرهنگی و اقتصادی آن است. این شهر در کنار تنگه بسفر دو قاره آسیا و اروپا را از هم جدا می‌کند. بخش قدیمی استانبول یکی از سه بخش مهم این شهر است که نواحی "امین‌اونو" و "فاتح" را در برمی‌گیرد. این مناطق در سواحل شمالی شاخ طلایی (خلیج) واقع شده‌اند که مرکز قدیمی شهر را از قسمت‌های شمالی و جوانتر جدا می‌کنند.
یونسکو و قرار گرفتن استانبول در فهرست میراث فرهنگ جهانی
یونسکو در سال ۱۹۸۵ منطقه قدیمی شهر استانبول را در فهرست میراث فرهنگ جهانی قرار داد. این منطقه پراست از ساختمان‌های قدیمی، مسجدهایی با مناره‌های بلند و پرندگان دریایی که به دور مناره‌ها در پروازند.
با تصمیم دولت ترکیه برای تخریب ساختمان‌های قدیمی این منطقه و ساخت‌وساز خانه‌های مدرن به سبک عثمانی، یونسکو در نظر دارد نام استانبول را از میراث فرهنگ جهانی خط بزند. این خطر در شرایطی به سراغ استانبول آمده که این کلان شهر به عنوان شهر فرهنگی اروپا برای سال ۲۰۱۰ انتخاب شده‌است.
دلیل تهدید یونسکو در قدم زدنی در محلات "فِنر" و "بالات" در منطقه قدیمی شهر مشخص می‌شود. در این محلات زمانی مسیحیان، ارامنه، یهودیان و بلغارها زندگی می‌کردند. چوب‌بری‌های دوران عثمانی هر طرف دیده می‌شدند. یونسکو برنامه‌ای برای نجات این مراکز قدیمی از خطر ویرانی آماده کرد. اما این برنامه یونسکو نه تنها با حمایت مسئولان این شهر مواجه نشد، بلکه مخالفت‌های شدیدی نیز با آن مطرح شد.
گفته شد که این نقشه‌ای پنهانی است که از طرف یونانی‌های منطقه و با حمایت کلیسای ارتدکس کشیده شده و هدفش این است که کلیسای ارتدکس در این منطقه دولتی مستقل برای خود تشکیل دهد. همین که کارمندان یونسکو به خانه‌هایی مراجعه کردند که قرار بود تعمیر شوند و از خطر ویرانی نجات یابند، صاحبان بسیاری از این خانه‌ها بر اثر تبلیغات منفی شدید، در را به روی‌شان بستند.
پس از رفتن ماموران یونسکو ماموران حزب حاکم عدالت و توسعه به منطقه آمدند و خانه ها را به قیمت ارزان خریدند و در نظر دارند خانه‌هایی با طرح عثمانی در این منطقه بسازند. دلیل دولت ترکیه برای اجرایی کردن این طرح این است که خانه‌های کنونی در مقابل زلزله مقاومتی ندارند ، پس باید فروریزند و خانه‌های جدیدی ساخته شوند.
کورهان گوموس، آرشیتکت بزرگ این شهر که نمایندگی ترکیه را در نشست میراث فرهنگی یونسکو در سال ۲۰۰۶ به عهده داشت، مخالف این طرح دولت است. وی بر این نظر است که اگر در انتخابات سیاسی هر بار چند حزب شکست می‌خورند، سرنوشت شهر استانبول این گونه است که از زمان تشکیل جمهوری در ترکیه همیشه شکست بخورد.
به نظر کورهان گوموس دولت ترکیه با ویران کردن بخش قدیمی شهر می‌خواهد آنجا را تبدیل به چیزی شبیه دیسنی‌لند با خانه‌های دوران عثمانی کند. کورهان گوموس می‌گوید که دولت ترکیه به جای این که با مسئولان سازمان میراث فرهنگی و آرشیتکت‌های کشور در مورد این اقدام خود مشورت کند، اجازه را به دست کارفرمایان داده تا هر چه زودتر آثار نادر تاریخی را ویران کنند.
اکنون یونسکو پس از تهدیدهای مکرر خواستار خروج نام این شهر از فهرست میراث فرهنگ جهانی شده است و هفته آینده اجلاس یونسکو در برزیل برگزار و در این نشست در این مورد تصمیم گیری می‌شود.
AJ/BM