DW kończy 70 lat. W czasach kryzysów jej znaczenie rośnie

– Czerwony stempel wyjazdowy w moim paszporcie otwiera drogę – relacjonował na początku marca 2022 roku Jurij Reszeto. – Żegnaj Federacjo Rosyjska, witaj Unio Europejska. Krótko przed północą mogę opuścić terytorium Rosji – mówił.

W mroźną zimową noc 14 miesięcy temu Reszeto, szef moskiewskiego studia Deutsche Welle, pokonuje długi most, przez który przekracza graniczną rzekę między rosyjskim Iwangorodem a estońską Narwą. Wyjeżdża z Rosji jako ostatni z pracowników niemieckiej DW działających w tym państwie. Opuszcza kraj, który zakazał mu pracować i zakazał jego pracodawcę. DW jest bowiem według kremlowskiego kierownictwa „zagranicznym agentem”.

„Presja jest olbrzymia”

W tych dniach Deutsche Welle kończy 70 lat. A przykłady dziennikarzy pracujących w Rosji, także koleżanek i kolegów z DW, pokazują, że na media na całym świecie wywierane są naciski. – Presja na wolność prasy jest olbrzymia i dlatego nasze zadanie jest nadal tak ogromnie ważne – mówi prezes DW Peter Limbourg.

Wydział DW do spraw bezpieczeństwa podróży i sytuacji nadzwyczajnych (Travel Security and Emergencies) rejestruje ostatnio więcej pytań niż kiedykolwiek wcześniej. Może tu chodzić również o problemy podczas demonstracji prawicowych ekstremistów w Niemczech. Ale przede wszystkim jest to troska o pracowników w innych częściach świata. W Rosji, w Afganistanie, w poszczególnych krajach Afryki i Ameryki Łacińskiej. Według kolegów z „emergency” zawsze, gdy dochodzi do nagłego aresztowania, czy tajemniczego ataku rozlegają się u nich dzwonki alarmowe.

Najczęściej takie przypadki pozostają w Niemczech nieznane. Rzadko kiedy bywa inaczej. Na początku lutego Jaafar Abdul Karim, najbardziej prominentny szef arabskiego programu DW, po otrzymaniu pogróżek musiał wraz z kolegami odwołać zaplanowaną w Bagdadzie produkcję i szybko opuścić Irak. Według Abdula Karima mieli być oni poddawani coraz większym naciskom ze strony wysokich przedstawicieli władz irackich.

To jest część świata mediów DW 2023. Zaczął się 70 lat temu od takich słów: „Szanowni i drodzy słuchacze w dalekim kraju...” Deutsche Welle (Fala Niemiecka) pojawiła się w eterze 3 maja 1953 roku. Emisję zainaugurowało powitalne przemówieniem prezydenta Theodora Heussa. Celem programu było „przekazywanie słuchaczom za granicą politycznego, gospodarczego i kulturalnego obrazu Niemiec”.

Jako stacja krótkofalowa DW nadawała z Kolonii początkowo tylko w języku niemieckim i dotarła do publiczności w wielu częściach świata. Pierwsze języki obce pojawiły się już w 1954 roku (Program w języku polskim zaczął być nadawany w 1962 roku – przyp.). W 1992 roku dołączyła telewizja, a wkrótce potem ofertę wzbogaciły serwisy internetowe.

Czasy nadawania na falach krótkich już dawno się skończyły. – Zajęliśmy się cyfryzacją, jasno nakreśliliśmy strategię. Jesteśmy międzynarodowym domem medialnym wyraźnie nastawionym na użytkowników – mówi prezes DW Peter Limbourg. Dziś niemiecki nadawca stawia w coraz większym stopniu na Internet, media społecznościowe i sieci partnerskie. Limbourg kieruje DW od 2013 roku i wzmocnił w tym czasie jej międzynarodowe znaczenie.

Od słuchaczy do followersów

Za pojęciem „nadawca” kryją się mocno urozmaicone produkcje i oferty: programy telewizyjne, różne nagrania dźwiękowe, a także wiadomości online w 32 językach, jak też zróżnicowana działalność w mediach społecznościowych. Coraz większe znaczenie dla odbiorców zyskują smartfony. Niegdysiejszych słuchaczy zastąpili młodzi zazwyczaj followersi.

Tylko niewielu ludzi w Niemczech wie, że Akademia DW jest wiodącą w Niemczech organizacją zajmującą się międzynarodowym rozwojem mediów. Od 1965 roku wykształciła dziesiątki tysięcy dziennikarzy. Niemieccy politycy nieraz spotykają za granicą rozmówców, którzy im mówią, że zostali ukształtowani przez Deutsche Welle.

W 70. rocznicę powstania stacji niejedno przypomina trudną politycznie globalną sytuację z czasów założycielskich. Znów mówi się o zimnej wojnie, wolność słowa i wolność prasy znów są zagrożone na całym świecie.

– Międzynarodowe dziennikarstwo stoi przed wielkim wyzwaniem. Musi pozostać osiągalne dla ludzi, ponieważ autokraci z różnych stron świata próbują nas blokować, czasami nawet cenzurować, a to zagraża międzynarodowemu dziennikarstwu – mówi Limbourg. – My wszyscy, którzy wierzymy w wartości demokratyczne i którzy stoimy w obronie pluralizmu na świecie, musimy współpracować, żeby być nadal dostępnym dla naszych użytkowników, dla ludzi, którzy nas potrzebują – podkreśla. To jest jego zdaniem „główne wyzwanie, z którym musimy się mierzyć”.

Przeciwko rasizmowi, antysemityzmowi i dyskryminacji

Pod koniec 2021 roku DW została skonfrontowana z zarzutami o antysemityzm. Chodziło o wypowiedzi niektórych pracowników redakcji arabskiej w mediach społecznościowych oraz o orientację nadawców partnerskich. Tematem dyskusji stały się też redakcyjne błędy w relacjach z Izraela.

Według Petera Limbourga DW zdecydowanie i „bez zwłoki zareagowała na zarzuty i zleciła ich zewnętrzną kontrolę”. Kilka osób zostało zwolnionych. – Albowiem w DW nie ma miejsca na takie poglądy. Niezależne dochodzenie potwierdziło jednak również, że oferta redakcji DW jest pod tym względem bez zarzutu – podkreśla Limbourg. Odnosi się również do serii obowiązkowych szkoleń i formatów dialogu, „z pomocą których ponownie uwrażliwiamy wszystkich pracowników DW na te kwestie i przekazujemy wartości, za którymi wspólnie tutaj stoimy”. DW chce jasno występować przeciw rasizmowi, antysemityzmowi i dyskryminacji.

– Pracownicy są kluczem do sukcesu Deutsche Welle – głosi przesłanie DW. W dwóch lokalizacjach w Bonn i Berlinie pracuje obecnie około 3700 ludzi reprezentujących ponad 60 narodowości. To czyni ze stacji instytucję znacznie bardziej wielokulturową niż prawdopodobnie jakakolwiek inna w Niemczech. W ostatnich latach zwiększyła się liczba stanowisk dla korespondentów w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej.

„Jesteśmy słyszani“

– Udało nam się znacznie podnieść budżet – podkreśla Limbourg spoglądając na czas swojego dotychczasowego urzędowania. W tej chwili DW zagraża utrata licznych stanowisk w obu jej siedzibach, zarówno w Bonn, jak i w Berlinie. Gdy globalnie wzrasta presja na demokrację i wolność mediów, rosną też i wyzwania, i koszty.

Dlatego właśnie od samego początku rosyjskiej agresji stale przebywali w Ukrainie, także na wschodzie tego kraju, liczni współpracownicy i pracownicy DW, żeby relacjonować aktualne wydarzenia. A Jurij Reszeto, który do marca 2022 roku kierował moskiewskim studiem DW? Teraz jest szefem studia DW w Rydze, które zostało uruchomione pod koniec 2022 roku.

– Jesteśmy tu, nie jesteśmy martwi, uciszeni, zlikwidowani – mówi Reszeto. W stolicy Łotwy zespół może pracować swobodnie, „tu możemy mówić to, co chcemy powiedzieć”. On wie: – Jesteśmy słyszani, jesteśmy widziani i jesteśmy czytani.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>